Ultradźwięki

Fale ultradźwiękowe, inaczej zwane naddźwiękami, są falami mechanicznymi o częstotliwości wyższej niż próg słyszalności ludzkiego ucha. Na całokształt procesów zachodzących w tkance w wyniku przeprowadzania zabiegów z wykorzystaniem fal ultradźwiękowych mają wpływ czynniki mechaniczne, termiczne i fizykochemiczne, wywołując reakcję miejscową w tkankach, a także reakcję ogólnoustrojową.

Działanie biologiczne ultradźwięków związane jest głównie z poprawą lokalnego mikrokrążenia. Wyzwolone ciepło powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększając lokalne ukrwienie, co polepsza efektywność procesów metabolicznych zachodzących w tkankach. Ulega też poprawie drenaż w układzie żylnym i chłonnym. Oddziaływanie na koloidy tkankowe skutkuje wzmożoną syntezą kolagenu oraz wpływa na jego sprężystość. Ultrafonoforeza jest miejscowym wprowadzeniem do tkanek związków chemicznych za pomocą ultradźwięków. W trakcie zabiegów działają dwa czynniki: fala ultradźwiękowa i zastosowany lek. Bez znaczenia jest rodzaj ładunku elektrycznego substancji czynnej, gdyż wprowadza się ja do organizmu za pomocą fali mechanicznej.

Drgania ultradźwięków ułatwiają penetrację leku drogą transepidermalną (poprzez naskórek do przestrzeni międzykomórkowych), transdermalną (z komórki do komórki) lub transfolikularną (poprzez gruczoły potowe, łojowe oraz mieszki włosów).

 W trakcie stosowania zabiegów z użyciem ultradźwięków udowodniono ich działanie:

– przeciwbólowe

– zwiększające ukrwienie tkanek i poprawiające trofikę

– zmniejszające napięcie mięśni

– zwiększające rozciągliwość tkanki łącznej (blizny, stany po urazach mięśni i torebek stawowych)

– przyśpieszające gojenie ran.

Możliwości wykorzystania terapii ultradźwiękowej w fizykoterapii są bardzo szerokie i wynikają z potrzeb określonych ośrodków leczniczych i rehabilitacyjnych. Ultradźwięki szczególnie często wykorzystuje się w leczeniu:

– zespołów bólowych w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów i kręgosłupa oraz nerwobólach

– zespołów przeciążeniowych ścięgien i mięśni

– zmian zapalno-zwyrodnieniowych ścięgien (np. ostrogi piętowej)

– bólów pooamputacyjnych

– przykurczów ścięgien

– wybujałych i bolących blizn.

Zabiegi ultradźwiękowe są silnie bodźcowe i w istotny sposób zakłócają harmonijny przebieg procesów fizjologicznych, także w rejonach odległych od miejsca zabiegu. W związku z tym przeciwwskazania do ich wykonywania obejmują:

– ciąże

– choroby nowotworowe do 5 lat od wyleczenia

– ostre oraz przewlekłe procesy infekcyjne

– nieustabilizowany układ krążenia

– istotne kliniczne zaburzenia rytmu serca

– istotne zaburzenia krążenia tętniczego

– zakrzepowe zapalenie żył

– obecność metalowych ciał obcych

– wyniszczenia i ogólnie stan ciężki pacjenta

– nasady kości u dzieci i młodzieży

– zawansowaną osteoporozę

– przerwanie ciągłości tkanki w miejscu zabiegu